PED.
Een airco met koudemiddel R32 kan afhankelijk van de totale vulling van het systeem ook onder de PED vallen. PED staat voor Pressure Equipment Directive en is voor Nederland vastgelegd in het Warenwetbesluit Drukapparatuur (WDBA) en daarmee een wet. PED geldt voor alle drukvaten/installaties waarvan de druk > 0,5 Bar bedraagt. Koudemiddel R410a GWP 2088 (brandklasse A1 = onbrandbaar) valt volgens de PED onder stofgroep 2 (overige gassen) terwijl R32 GWP 675 (brandklasse A2L = praktisch onbrandbaar) onder stofgroep 1 (gevaarlijke gassen) valt en daardoor zal een airconditioning systeem met een vulling vanaf ± 1,5 kg koudemiddel R32 al onder PED categorie II kunnen vallen.

De installateur wordt in de PED-regelgeving gezien als fabrikant van het samenstel (samensteller van het geheel) en moet bij categorie II of hoger een overeenstemmingsbeoordeling aanvragen bij een keuringsinstantie (EU-CBI / NL-CBI). Dit kan bijvoorbeeld dezelfde instantie zijn als degene waar de BRL100 is onder gebracht. Bij goedkeuring krijgt de installateur een typegoedkeuring en de installatie krijgt een CE-markering waarmee aangetoond is dat de installatie voldoet aan de gestelde eisen van de PED. Met het behalen van de typegoedkeuring mag de installateur de CE-markering toepassen op installaties van dezelfde categorie. Elke volgende installatie dient gemeld te worden en deze kan steekproefsgewijs bezocht en gecontroleerd worden. Bij elk onder PED II vallen systeem hoort een technisch constructie dossier (TCD). Voor meer informatie en de benodigde EU-conformiteitsverklaring kun je terecht bij de afdeling airconditioning.

Voor onze airconditioning apparatuur geldt het volgende:
– Staat er op de kenplaat van de fabrikant alleen CE dan valt deze onder artikel 4.3 (goed vakmanschap).
Er is dan geen keuring, melding en technisch constructie dossier nodig
– Staat er op de kenplaat van de fabrikant een CE markering met een nummer;
CE 1984 voor Daikin en CE 0036 voor Haier dan vallen deze systemen onder PED II

R290.
Koudemiddel R290 (propaan) is een natuurlijk koudemiddel met een lage GWP waarde van slechts 3 en komt steeds vaker voor in airconditioning systemen. Het is een koudemiddel in brandklasse A3 (brandbaar) en daarom zijn er een aantal belangrijke aandachtspunten. De fabrikant heeft in het ontwerp aandacht besteed aan zaken als; vonkvrije componenten en diverse beveiligingen. Tevens staat er in de manual duidelijk omschreven wat de maximale koudemiddelvulling mag zijn en wat de minimale vloeroppervlakte moet zijn. Als voorbeeld; Een met 310 gram koudemiddel R290 gevuld split systeem met een montagehoogte van 2,2 meter voor de binnenunit moet een minimale vloeroppervlakte hebben van 11 m² voor de ruimte waar de binnenunit wordt gemonteerd.

Ook de positie van de buitenunit verdiend aandacht. Als voorbeeld; plaats deze niet tegen een gevel bij een kelderraam. Bij eventuele lekkage kan propaan (wat zwaarder is dan lucht) de kelder in stromen. Om veilig te werken met koudemiddel R290 (propaan) zijn er een aantal zaken waar je als installateur rekening mee moet houden:
– Vermijd ontstekingsbronnen en open vuur in ruimtes waar de met propaan gevulde apparatuur hangt.
– Voorkomen dat vrijgekomen propaan wordt opgesloten in een afgesloten ruimte (concentratie!).
– Zorg tijdens de werkzaamheden voor voldoende ventilatie.
– Kijk bij reparatie uit met hardsolderen en gebruik liever alternatieven zoals een persverbinding.
– Om propaan uit een installatie te halen heb je in principe geen afpompunit nodig maar als je deze wel wilt gebruiken zorg dan dat deze geschikt is voor A3 koudemiddelen zoals ons artikelnummer 90060522.
– Draag anti statische kleding om vonkvorming te voorkomen en gebruik een persoonsalarmering (8498627).

Wat betreft regelgeving is het de verwachting dat in de nieuwe F-Gassen verordening (welke in 2024 bekend wordt gemaakt) een verwijzing staat dat voor het werken met het natuurlijke koudemiddel R290 (Propaan) een ACB opleiding mogelijk verplicht is. De letter B in ACB staat voor brandbare koudemiddelen en de certificering is onderverdeeld in 3 categorieën; B-3 is voor installaties tot 1 kg koudemiddel inhoud, B-2 is voor installatie van > 25 kg en B-1 is vanaf 25 kg. De opleiding ACB B-3 is in ontwikkeling en wordt medio 2023 aangeboden.

Verder geldt voor het in bedrijf stellen van een propaan split airconditioning systeem hetzelfde als bij synthetische koudemiddelen; afpersen met stikstof, lekzoeken met een lekdetectiemiddel, vacumeren en lekzoeken met een elektronische lekzoeker. Voor koudemiddel R290 (Propaan) zijn daar speciale A3 gereedschappen voor:
– 90060129 Vacuumpomp geschikt voor A3 koudemiddelen
– 90060240 Elektronische lekzoeker geschikt voor propaan
– 90060522 Afpompunit geschikt voor A3 koudemiddelen
– 8498627 Persoonsalarmering voor propaan

Aandachtspunten.
R32 is zoals eerder aangegeven een A2L (praktisch onbrandbaar) koudemiddel en valt wat betreft regelgeving net als de A3 koudemiddelen toch onder de brandbare koudemiddelen en daarmee onder de ACB certificering.
R290 valt net als alle andere drukvaten/installaties waarvan de druk > 0,5 Bar bedraagt ook onder de PED.

Verboden.
De op dit moment geldende verboden ten aanzien van het gebruik van koudemiddelen in airco’s zijn:
– Per 1-1-2020 verbod op portable airco’s met een GWP waarde van > 150
In onze portable airco’s zit een vulling R290 (GWP 3) en voldoen daarmee aan de regelgeving
– Per 1-1-2025 verbod op (multi)split airco’s met een koudemiddelinhoud < 3 kg en een GWP waarde > 750
In onze single en multisplit airco’s zit een vulling R32 (GWP 675) en voldoen daarmee aan de regelgeving

De te verwachten verboden ten aanzien van het gebruik van koudemiddelen zijn:
– Per 1-1-2027 verbod op (multi)split airco’s met een capaciteit < 12 kg en een GWP waarde > 750
In onze single en multisplit airco’s zit een vulling R32 (GWP 675) en voldoen daarmee aan de regelgeving
– Per 1-1-2029 verbod op alle (multi)split airco’s met een GWP waarde > 750
In onze single en multisplit airco’s zit een vulling R32 (GWP 675) en voldoen daarmee aan de regelgeving
Let op; dit zijn nog voorstellen en deze kunnen nog wijzigen en moeten nog definitief bepaald worden.

Bronnen.
F Gassen verordening EU517/201, NEN-EN378, EN60335-2-40, NPR7600:2020, PED2014/68/EU, WDBA (Warenwetbesluit Drukapparatuur), EN 13313 en PGS13.